Ինհալյացիոն հակաբիոտիկները մուկովիսցիդոզի բուժման ժամանակ

Շնչառական համակարգի ախտահարումը մուկովիսցիդոզի հիմնական դրսևորումներից է։ Մուկովիսցիդոզի գենի մուտացիայի հետևանքով շնչուղիներում առաջանում է հետևյալ արատավոր ցիկլը՝ շնչուղիների մածուցիկ արտազատուկով շնչուղիների խցանում, դրանց մաքրման խանգարում, վերին և ստորին շնչուղիների շարունակական ծանր վարակներ, շնչուղիների և թոքերի կառուցվածքային վնասում։

Շնչուղիները ախտահարող միկրոբների ցանկը գլխավորում է կապտաթարախածին ցուպիկը (Pseudomonas aeruginosa), որը տարիքին զուգընթաց դառնում է հիվանդության գլխավոր ախտածինը։ Քրոնիկ պսևդոմոնասային վարակի հետևանքով զարգանում է թոքերի ֆունկցիայի հարաճուն անկում, իջնում է պացիենտների կյանքի որակը, հաճախանում են հոսպիտալիզացիաները։ Սա է պատճառը, որ քրոնիկ պսևդոմոնասային վարակի դեմ պայքարը տարիներ շարունակ եղել է մուկովիսցիդոզի բուժման և գիտության անկյունաքարային ռազմավարությունը։

Մինչ «հեղափոխական» ինհալյացիոն հակաբիոտիկների կիրառումը՝ հակաբիոտիկների բարձր դեղաչափերով տևական, ագրեսիվ բուժումը և ազիթրոմիցինի երկարատև կիրառումը կապտաթարախածին ցուպիկի դեմ պայքարի հիմնական միջոցներն էին։ 1980թ. սկզբին մի շարք հետազոտություններ փաստեցին, որ հակաբիոտիկները կարելի է ներմուծել նաև ինհալյացիոն ճանապարհով։ Ինհալյացիոն հակաբիոտիկների կիրառման պատմությունը սկսվեց ներերակային դեղաձևերի կիրառումով։ Այս աշխատանքներին հաջորդեցին երկու լայնածավալ, պլացեբո հսկվող ռանդոմիզացված հետազոտություններ, որոնց ժամանակ կիրառվեց թոբրամիցինի հատուկ ինհալյացիոն դեղաձև։

Ինհալյացիոն հակաբիոտիկների կիրառումը թույլ է տալիս համակարգային կողմնակի ազդեցությունների նվազագույն ռիսկով վարակի օջախում հասնել հակաբիոտիկի բարձր խտության։ Ինհալյացիոն հակաբիոտիկները կիրառվում են ինչպես առաջնային կապտաթարախածին վարակի էրադիկացիայի, այնպես էլ քրոնիկ վարակի ընկճող թերապիայի համար։ Առաջին դեպքում դրանք զուգակցվում են հակապսևդոմոնասային ներերակային հակաբիոտիկների հետ, երկրորդ դեպքում նշանակվում են երկու ինհալյացիոն հակաբիոտիկների մեկամսյա հաջորդվող սխեմայով։ Այսօր Սննդի և դեղորայքի գործակալության կողմից ԱՄՆ-ում հաստատված և կիրառվում են երկու հակապսևդոմոնասային ինհալյացիոն հակաբիոտիկներ՝ թոբրամիցին (TOBI, Bethkis) և ազտրեոնամ լիզին (Cayston): Ինհալյացիոն լեվոֆլոքսացինը (Quinsair) հաստատված է Եվրոպական Միությունում և Կանադայում: Ինհալյացիոն կոլիստինի և թոբրամիցինի (TOBI, Bramitob, Gobbi) հաջորդիվ մեկամսյա թերապիան կիրառվում է Եվրոպայում։ Լոնդոնի Ռոյալ Բրոմպտոն հիվանդանոցի ուղեցույցներում որպես ինհալյացիոն հակաբիոտիկ կիրառվում են ամիկացինի, մերոպենեմի և ցեֆտազիդիմի ներերակային դեղաձևերը։ Ներերակային գենտամիցինի Off label կիրառման արդյունավետությունը որպես ինհալյացիոն հակաբիոտիկ ցույց է տրվել Քերեմի և այլոց աշխատանքներում։

Հակաբիոտիկների ինհալյացիայի համար կիրառվում են հատուկ սարքեր՝ նեբուլյազերներ (PARI նեբուլյազերներ) (նկ.1): Հակաբիոտիկը շնչում են մուկոլիտիկ միջոցի՝ 3-7% աղաջուր, դորնազա ալֆա, բրոնխիտոլ ինհալյացիայից և ֆիզիթերապևտիկ միջոցառումներից հետո (շնչուղիենրի մաքրման տեխնիկաներ, ֆլատեր, PEP միջոցներ, Air physio միջոց)

Ինհալյացիոն հակաբիոտիկների կիրառումը 21-րդ դարում մուկովիսցիդոզի բուժմանն ուղղված մեծագույն մարտահրավերներից էր:

Հուսով եմ՝ նյութն օգտակար էր։

Հարգանքով՝

Սաթենիկ Հարությունյան, ԵՊԲՀ, Մանկաբուժության թիվ 1 ամբիոն «Մուրացան» համալսարանական կլինիկա
«ՀՀ Մուկովիսցիդոզի կենտրոն»

Castellani, C., Duff, A. J. A., Bell, S. C., Heijerman, H. G. M., Munck, A., Ratjen, F., Sermet-Gaudelus, I., Southern, K. W., Barben, J., Flume, P. A., Hodková, P., Kashirskaya, N., Kirszenbaum, M. N., Madge, S., Oxley, H., Plant, B., Schwarzenberg, S. J., Smyth, A. R., Taccetti, G., Wagner, T. O. F., … Drevinek, P. (2018). ECFS best practice guidelines: the 2018 revision. Journal of cystic fibrosis, 17(2), 153–178. https://doi.org/10.1016/j.jcf.2018.02.006
Farrell, P. M., White, T. B., Ren, C. L., Hempstead, S. E., Accurso, F., Derichs, N., Howenstine, M., McColley, S. A., Rock, M., Rosenfeld, M., Sermet-Gaudelus, I., Southern, K. W., Marshall, B. C., & Sosnay, P. R. (2017). Diagnosis of Cystic Fibrosis: Consensus Guidelines from the Cystic Fibrosis Foundation. The Journal of pediatrics, 181S, S4–S15.e1. https://doi.org/10.1016/j.jpeds.2016.09.064
Frost, F., Young, G. R., Wright, L., Miah, N., Smith, D. L., Winstanley, C., Walshaw, M. J., Fothergill, J. L., & Nazareth, D. (2021). The clinical and microbiological utility of inhaled aztreonam lysine for the treatment of acute pulmonary exacerbations of cystic fibrosis: An open-label randomised crossover study (AZTEC-CF). Journal of cystic fibrosis, 20(6), 994–1002. https://doi.org/10.1016/j.jcf.2020.12.012
Geller, D. E., Flume, P. A., Staab, D., Fischer, R., Loutit, J. S., Conrad, D. J., & Mpex 204 Study Group (2011). Levofloxacin inhalation solution (MP-376) in patients with cystic fibrosis with Pseudomonas aeruginosa. American journal of respiratory and critical care medicine, 183(11), 1510–1516. https://doi.org/10.1164/rccm.201008-1293OC
MacLusky, I., Levison, H., Gold, R., & McLaughlin, F. J. (1986). Inhaled antibiotics in cystic fibrosis: is there a therapeutic effect?. The Journal of pediatrics, 108(5 Pt 2), 861–865. https://doi.org/10.1016/s0022-3476(86)80758-2
Nichols, D. P., Durmowicz, A. G., Field, A., Flume, P. A., VanDevanter, D. R., & Mayer-Hamblett, N. (2019). Developing Inhaled Antibiotics in Cystic Fibrosis: Current Challenges and Opportunities. Annals of the American Thoracic Society, 16(5), 534–539. https://doi.org/10.1513/AnnalsATS.201812-863OT
Nolan, G., Moivor, P., Levison, H., Fleming, P. C., Corey, M., & Gold, R. (1982). Antibiotic prophylaxis in cystic fibrosis: inhaled cephaloridine as an adjunct to oral cloxacillin. The Journal of pediatrics, 101(4), 626–630. https://doi.org/10.1016/s0022-3476(82)80726-9
Ramsey, B. W., Pepe, M. S., Quan, J. M., Otto, K. L., Montgomery, A. B., Williams-Warren, J., Vasiljev-K, M., Borowitz, D., Bowman, C. M., Marshall, B. C., Marshall, S., & Smith, A. L. (1999). Intermittent administration of inhaled tobramycin in patients with cystic fibrosis. Cystic Fibrosis Inhaled Tobramycin Study Group. The New England journal of medicine, 340(1), 23–30. https://doi.org/10.1056/NEJM199901073400104
Royal Brompton Hospital Paediatric Cystic Fibrosis Team. Balfour-Lynn DI, ed. Clinical Guidelines: Care of Children with Cystic Fibrosis (Royal Brompton Hospital). Harefield NHS
Foundation Trust; 2020. Accessed May 25, 2022. https://www.rbht.nhs.uk/childrencf
Schwarz, C., Grehn, C., Temming, S., Holz, F., & Eschenhagen, P. N. (2021). Clinical impact of levofloxacin inhalation solution in cystic fibrosis patients in a real-world setting. Journal of cystic fibrosis, 20(6), 1035–1039. https://doi.org/10.1016/j.jcf.2021.03.002
Van Stormbroek, B., Zampoli, M., & Morrow, B. M. (2019). Nebulized gentamicin in combination with systemic antibiotics for eradicating early Pseudomonas aeruginosa infection in children with cystic fibrosis. Pediatric pulmonology, 54(4), 393–398. https://doi.org/10.1002/ppul.24254
Wall, M. A., Terry, A. B., Eisenberg, J., McNamara, M., & Cohen, R. (1983). Inhaled antibiotics in cystic fibrosis. Lancet, 1(8337), 1325. https://doi.org/10.1016/s0140-6736(83)92428-5
Wiesemann, H. G., Steinkamp, G., Ratjen, F., Bauernfeind, A., Przyklenk, B., Döring, G., & von der Hardt, H. (1998). Placebo-controlled, double-blind, randomized study of aerosolized tobramycin for early treatment of Pseudomonas aeruginosa colonization in cystic fibrosis. Pediatric pulmonology, 25(2), 88–92. https://doi.org/10.1002/(sici)1099-0496(199802)25:2<88::aid-ppul3>3.0.co;2-j
Image Source: “Mother with her illnes daughter in a bedroom” by prostooleh is licensed under Freepik License.

Ինհալյացիոն հակաբիոտիկները մուկովիսցիդոզի բուժման ժամանակ

Հղումներ

OPEN-ի ընթերցանության առաջարկներ

Բաժանորդագրվե՛ք մեր տեղեկագրին