Հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարում (ՀՏՍԽ)
Կրթական նպատակներ
Այս դասընթացի ավարտին մասնակիցները պետք է կարողանան՝
- Հասկանալ ՀՏՍԽ-ի սահմանումը, տարածվածությունը, սիմպտոմոլոգիան և ախտորոշման չափանիշները
- Բացահայտել և հասկանալ նյարդակենսաբանական համակարգերը (նեյրոքիմիական, նեյրոանատոմիական և նեյրոէնդոկրին), ինչպես նաև գենետիկ գործոնները, որոնք բնորոշ են ՀՏՍԽ-ին
- Գնահատել ռիսկայնության գործոնները (օրինակ՝ միջսերնդային տրավմա, ստիգմա) և կայունության դիմացկունության գործոնները (օրինակ՝ հաղթահարում, սոցիալական աջակցություն), որոնք կարևոր են ՀՏՍԽ-ի բացահայտման և բուժման համար
- Հասկանալ ՀՏՍԽ-ի սահմանումը, տարածվածությունը, սիմպտոմոլոգիան և ախտորոշիչ չափանիշները
- Բացահայտել և հասկանալ նյարդակենսաբանական համակարգերը (նեյրոքիմիական, նեյրոանատոմիական և նեյրոէնդոկրին), ինչպես նաև գենետիկ գործոնները, որոնք բնութագրում են ՀՏՍԽ-ն
- Գնահատել ռիսկի գործոնները (օրինակ՝ միջսերնդային տրավմա, ստիգմա) և կայունության գործոնները (օրինակ՝ հաղթահարում, սոցիալական աջակցություն), որոնք կարևոր են ՀՏՍԽ-ի բացահայտման և բուժման համար
- Վերանայել ՀՏՍԽ-ի հետ կապված ախտանիշները
- Խրախուսել հոգեբանական բուժման մոտեցումները
- Վերանայել ՀՏՍԽ-ի դեղորայքային բուժման մոտեցումները՝ կենտրոնանալով SSRI-ների (սերոտոնինի սելեկտիվ հետզավթման ինհիբիտորներ) և պրազոսինի վրա
- Քննարկել բենզոդիազեպինների հավանական վնասակար ազդեցությունը ՀՏՍԽ ունեցող պացիենտների վրա:
Թիրախային լսարան
Այս առցանց դասընթացը նախատեսված է Հայաստանի այն բուժաշխատողների համար, ովքեր աշխատում են երեխաների հետ: Մանկաբույժներն ու ընտանեկան բժիշկները, հոգեբանները, սոցիալական աշխատողները:
Դասընթացի նկարագրություն
Հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարումը (ՀՏՍԽ) բարդ հոգեբուժական վիճակ է, որը ներառում է նեյրոքիմիական, նեյրոանատոմիական և նեյրոէնդոկրին փոփոխություններ: Այստեղ մենք հակիրճ ներկայացնում ենք ՀՏՍԽ-ի տարածվածությունն ու սիմպտոմոլոգիան և տրամադրում ենք համապարփակ ակնարկ ներգրավված նյարդակենսաբանական գործոնների վերաբերյալ: Բացի այդ, մենք քննարկում ենք ռիսկայնության և դիմացկունության գործոնները և հակիրճ ներկայացնում ենք նաև բուժման հավանական տարբերակները։ Դասընթացի երկրորդ բաժնում ներկայացված է ՀՏՍԽ դեղորայքային բուժման տարբերակները:
Գիտելիքի գնահատում և ՇՄԶ կրեդիտների շնորհում
ՇՄԶ կրեդիտ ստանալու համար անհրաժեշտ է հաջողությամբ հանձնել էջի վերջում տեղադրված ՇՄԶ թեստը: Անցողիկ 70% հավաքելու համար Ձեզ տրվում է 3 փորձի հնարավորություն: Թեստը հաջողությամբ հանձնելու դեպքում մենք կրեդիտների հետ կապված անհրաժեշտ ողջ ինֆորմացիան կտրամադրենք ՀՀ Առողջապահության նախարարությանը և Ձեզ կտրամադրվի համապատասխան վկայական։
Սետա Կազանջյան, բ․գ․թ.
Սետա Կազանջյանը կլինիկական նյարդահոգեբան է, ով լիցենզավորված է Նյու Յորքում և Կալիֆորնիայում և գրանցված է Ֆրանսիայում: Նա նաև Փարիզի Ամերիկյան համալսարանի հոգեբանության ամբիոնի դոցենտ է: Հոգեբանական գիտությունների թեկնածուի իր կոչումը նա ստացել է Նյու Յորքի քաղաքային համալսարանի ավարտական դպրոցում, նյարդահոգեբանական ենթածրագրում։ Նա պրակտիկա է անցել NYU Langone համապարփակ էպիլեպսիայի կենտրոնում և իր հետդոկտորական կրթաթոշակը ստացել Փարիզի Ophtalmogique de Rothschild հիմնադրամի Տեսողության և ճանաչողության լաբորատորիայում և նյարդաբանության բաժանմունքում: Փարիզում նրա անհատական գործունեությունը մասնագիտացված է այն երկլեզու և ներգաղթած երեխաների, դեռահասների և մեծահասակների նյարդահոգեբանական խնդիրների գնահատման մեջ, ովքեր ունեն նյարդային համակարգի զարգացման խանգարումների, ուսուցման խանգարումների և նյարդաբանական կամ հոգեբուժական հիվանդությունների հետ կապված ճանաչողական խնդիրներ։ Նրա լաբորատորիան՝ Փարիզի Ամերիկյան համալսարանի Բազմամշակութային նեյրոհոգեբանության լաբորատորիան, կենտրոնացած է բազմամշակութային և երրորդ մշակույթի երեխաների և մեծահասակների միջմշակութային խնդիրների և գնահատականների վրա: Նա հանդիսանում է Միջազգային նյարդահոգեբանական ընկերության Գլոբալ աջակցության կոմիտեի Ֆրանսիայի տարածաշրջանի ներկայացուցիչը և Française des Psychologues spécialisés en Neuropsychologie կազմակերպության անդամ:
Մարալ Աղվինյան, բ․գ․թ.
Մարալ Աղվինյանը նեյրոհոգեբանության դոկտորանտ է Նյու Յորքի Ֆորդհեմ համալսարանի Կլինիկական հոգեբանության դոկտորական ծրագրում: Նրա հետազոտությունները կենտրոնացված են այն հանգամանքի վրա, թե ինչ դեր ունեն այն սոցիալ-մշակութային, լեզվական և միջմշակութային խնդիրները, որոնք միանշանակ ազդում են քրոնիկ հիվանդություններով ապրող բնակչության մոտ ուղեղի առողջության վրա (օրինակ ՄԻԱՎ): Բացի այդ, նա ակտիվորեն զբաղվում է Հայաստանում առողջապահական գրագիտության, գիտական հաղորդակցության և նյարդահոգեբանական հետազոտությունների անցկացման հարցերով և վերջերս հիմնադրել է Meedk (@meetyourmeedk) կազմակերպությունը, որը միտված է ամբողջ աշխարհում հայ բնակչության շրջանում ուղեղի առողջության վերաբերյալ գիտելիքների ամրապնդմանը և կրթության բարձրացմանը:
Բժ. Արթին Տեր-Հակոբյան
Բժիշկ Տեր-Հակոբյանը Հոգեբուժության և նյարդաբանության ամերիկյան խորհրդի (ABPN) կողմից հավաստագրված հոգեբույժ է։ Նա գերազանցությամբ ավարտել է Լոս Անջելեսի Օքսիդենտալ քոլեջը՝ կենսաքիմիայի մասնագիտությամբ: Հանթինգթոնի և Սիդար-Սինայի հիվանդանոցներում սրտաբանական ոլորտում երկու տարվա հետազոտություններից հետո նա ընդունվել է Մերիլենդի Առողջապահական գիտությունների համալսարանի միացյալ ծառայությունների (USUHS) բժշկական ֆակուլտետ՝ միաժամանակ ծառայություն սկսելով ԱՄՆ բանակում: Նա ավարտել է USUHS-ը` իր կուրսում լինելով լավագույն` երրորդ տեղում, ինչպես նաև Walter Reed Army բժշկական կենտրոնում հոգեբուժության ոլորտում անցել է իր պրակտիկան։ 2007 թվականին նա ստացել է Հանրային առողջության մագիստրոսի կոչում USUHS-ից՝ կենտրոնանալով ՀՏՍԽ-ի վրա, ինչը հանգեցրել է մի քանի հոդվածների հրապարակմանը: Այնուհետև նա տեղակայվել է Ֆորտ-Բլիսսում (Տեխասի նահանգ), Ֆորտ-Լիվենորտwum (Կանզասի նահանգ) և Ֆորտ Կարսոնում (Կոլորադոյի նահանգ) և տեղակայվելով Իրաքում (2009) և Աֆղանստանում (2014) հասել է մինչև փոխգնդապետի կոչմանը։ Իր ուղու ընթացքում նա հաջողությամբ բուժել է տրամադրության, անհանգստության, քնի, սթրեսի հետ կապված և թմրամիջոցների օգտագործման խանգարումներ ունեցող հազարավոր պացիենտների՝ կայազորային, քաղաքացիական և մարտական դիրքերում, ղեկավարել մի քանի կլինիկաներ, ստացիոնար հոգեբուժական բաժանմունքներ և բրիգադի մարտական թիմի ամբողջ բուժանձնակազմին: Զինվորական ծառայությունն ավարտելուց հետո բժիշկ Տեր-Հակոբյանը 2015-ից 16-ը աշխատել է Հարավային Կոլորադոյի Haven Behavioral Hospital-ում որպես բժշկական գծով տնօրեն: Այնուհետև նա անցել է պրակտիկայի Parkview բժշկական կենտրոնում Պուեբլոյում (Կոլորադո), և իր մասնավոր գրասենյակում՝ (AT Psychiatry, PLLC) Կոլորադո Սփրինգսում (Կոլորադո), հիվանդներին բուժելուց բացի նա ներգրավված է նաև բժշկական ուսանողների ուսուցմամբ: Բժիշկ Տեր-Հակոբյանն ամուսնացած է, ունի երկու որդի և մեկ դուստր։
Բժ. Սերոբ Չալյան
Բժիշկ Սերոբ Չալյանը բակալավրի աստիճանը ստացել է Դեյվիսի Կալիֆոռնիայի համալսարանում՝ (UC Davis) նյարդակենսաբանության, ֆիզիոլոգիայի և վարքագծի բնագավառում։ Այնուհետև նա ընդունվել է Ռոզալինդ Ֆրանկլինի համալսարան, որտեղ ստացել է կենսաբժշկական գիտությունների մագիստրոսի կոչում, իսկ ավելի ուշ՝ նաև բժշկի կոչում: Բժշկի կոչումը ստանալուց հետո բժիշկ Չալյանը անցել է հոգեբուժության ոլորտում իր օրդինատուրան UCLA/VA Greater Los Angeles-ի հոգեբուժության ուսուցման ծրագրով, որտեղ էլ ներկայումս երրորդ կուրսի օրդինատոր բժիշկ է:
