Մելանոցիտար նևուսների մասին խոսելիս հիմնականում ներկայացվում են հետևյալ թեմաները՝ բնածին և ձեռքբերովի մելանոցիտար նևուսներ (ՁՄՆ), Շպից և կապույտ նևուսներ, նևուս սպիլուս, հալո նևուս: Տվյալ տեղեկագրում խոսվելու է ձեռքբերովի և Շպից նևուսների մասին:
Հիմնականում ձեռքբերված նևուսները (խալերը) երեխաների մոտ անհանգստության պատճառ չեն հանդիսանում: Չարորակ նորագոյացությունները` ինչպիսին է մելանոման, չափազանց հազվադեպ են ախտորոշվում երեխաների մոտ, իսկ խալերի քանակի, գույնի և չափերի փոփոխությունները հաճախակի դիտվող երևույթներ են:
Անկախ հանդիպման հաճախականությունից, շատ կարևոր է վաղ ճանաչել կասկածելի գոյացությունները, քանի որ մելանոման հեշտ բուժվող գոյացություն է վաղ ախտորոշման դեպքում:
Ձեռքբերված մելանոցիտար գոյացությունների կլինիկական ընթացքը մեծահասակների մոտ տարբերվում է երեխաների մոտ դիտվող օրինաչափություններից` հատկապես կյանքի առաջին 10 տարիների ընթացքում և դեռահասության տարիքում: Տվյալ տարիքային խմբում դիտվող առանձնահատկությունների իմացությունը կօգնի խուսափել անցանկալի տագնապային իրավիճակներից և որոշել, թե երբ է անհրաժեշտ ուղղորդել պացիենտին մաշկաբանի խորհրդատվության:
Ցանկալի է զննել երեխայի ամբողջ մաշկը, քանի որ մեկ անձի մոտ նևուսների մեծամասնությունը դրսևորում են նմանատիպ ֆենոտիպային առանձնահատկություններ և կլինիկորեն նման են միմյանց: Տիպիկ տեսքից տարբերող նևուսները կոչվում են «անճոռնի ճուտիկներ» և պետք է զննվեն մաշկաբանի կողմից:
Երեխաների մոտ ձեռքբերված մելանոցիտար նևուսները ունենում են մոտ 1-5 մմ տրամագիծ: Ձեռքբերված նևուսների փոքր մասը կարող է ունենալ ավելի մեծ տրամագիծ: Նևուսի չափերի մեծացում կարող է դիտվել դեռահասության տարիքում: Այս աճը համաչափ է երեխայի աճին: Նմանատիպ փոփոխությունները բավարար չեն այս տարիքային խմբի երեխաների մոտ մելանոմայի կասկած առաջացնելու համար:
ՋՄՆ-ները հաճախ ունեն սև կամ շագանակագույն գունավորում: Երեխաների մոտ խալերը կարող են ժամանակի ընթացքում ձեռք բերել ավելի մուգ կամ բաց երանգ: Գույնի կամ չափի կտրուկ փոփոխությունների դեպքում ցանկալի է մաշկաբանի խորհրդատվություն:
Միջինում անձը դեռահասության շրջանի ավարտին կարող է ունենալ մոտ 20 ձեռքբերված նևուս: 50-ից ավելի նևուսների առկայության դպքում երեխան պետք է զննվի մաշկաբանի կողմից:
Սահմանային նևուսները կամ նևուսները, որոնցում մելանոցիտները տեղակայված են էպիդերմիսի մեջ, շոշափելի չեն: Եթե մելանոցիտար բները տեղակայված են դերմո-էպիդերմալ հպման գոտում (բարդ նևուսներ) կամ դերմայի մեջ (ինտրադերմալ նևուսներ), շոշափելի են և հիմնականում ունեն հարթ մակերես: Որոշ դեպքերում նմանատիպ նևուսնրի մակերեսը կարող է վնասվել: Խալի արյունահոսությունը կամ խոցոտումը տրավմայի պատմության բացակայության դեպքում պետք է մելանոմայի կասկած առաջացնի:
Վարդագույն, կարմիր կամ կարմրա-շագանակագույն գունավորումով մաշկի մակարդակից բարձր նևսները կարող են Շպից նևուս հանդիսանալ: Այս բարորակ գոյացությունները հաճախ դժվար է կլինիկորեն և հյուսվածաբանորեն տարբերել մելանոմայից: Շպից նևուսները հիմնականում հայտնվում են 10-ից 20 տարեկան հասակում, բայց կարող են նաև լինել բնածին: Գմբեթաձև մակերեսը կարող է արյունահոսել և պալպատոր անհարթ մակերես ունենալ: Շպից նևուս հիշեցնող գոյացությունները պետք է զննվեն մաշկաբանի կողմից: Այս գոյացությունների ախտորոշման համար կիրառելի է դերմատոսկոպիկ հետազոտություն:
Շպից նևուս
Պատկերը վերցված է Մարգուբի «Դերմատոսկոպիաձին հիմունքները» դասագրքից
Շպից նևուսի ախտորոշումը կարելի է հաստատել հյուսվածքաբանական քննության միջոցով: 12 տարեկանից ցածր տարիքային խմբում իրականացվում է Շպից նևուսների դերմատոսկոպիկ մոնիտորինգ: Շպից նևուսները արագ աճում են առաջին 6 ամսվա ընթացքում, մի քանի տարի կայունանում, այնուհետև սպոնտան հետաճում:
Պիգմենտավորված Շպից նևուս (Րիդ նևուս)
Պատկերը վերցված է Մարգուբի «Դերմատոսկոպիաձին հիմունքները» դասագրքից
Շպից նևուս
Պատկերը վերցված է Մարգուբի «Դերմատոսկոպիաձին հիմունքները» դասագրքից
Հուսով եմ՝ նյութն օգտակար էր։
Հարգանքով՝
Լիդա Մելիքյան, մաշկաբան, «Վիգմոր» Բժշկական կենտրոն
